Ik zal een geheimpje verklappen. In de ruim 25 jaar dat ik in organisaties werkte als leidinggevende heb ik nog nooit op cijfers gestuurd. En toch gingen de cijfers opvallend goed omhoog.
Het wordt tegenwoordig steeds erger. Als je leidinggeeft, heb je allerlei dashboards tot je beschikking om de cijfers van je teams en organisatie te bekijken. Vanuit het idee dat je daarmee de boel kunt ‘managen’. Medewerkers krijgen het voor hun kiezen door steeds maar te horen dat ze een tandje bij moeten zetten, weer een zaak op moeten pakken (want volgens de cijfers lopen ze achter). Of ze krijgen te horen dat hun collega het veel beter doet met de productiecijfers. Deze persoon krijgt natuurlijk de bonus van de maand.
Ramp met rekenen
Dat ik niet op cijfers stuurde heeft een reden. Ik was als kind al een ramp met rekenen, maar dat is eigenlijk ook altijd gebleven. Later ontdekte ik dat er een woord voor is: dyscalculie. Zoiets als wat je met taal dyslexie noemt, heb ik met cijfers. Ik zie geen verbanden, maar alleen een grote brei van cijfers die door elkaar heen lopen (al is het nóg zo goed in een prachtig dashboard geordend). Nu zul je denken: lekker handig als leidinggevende. Dat kan toch niet? Ik heb me ook altijd in allerlei bochten gewrongen om dat niet te laten merken, maar ik kan je aantonen dat het niets uitmaakt. Sterker nog: ik ontdekte hoe je veel betere resultaten in je organisatie krijgt door helemaal niets met cijfers te doen.
Stijgende cijfers
Er zijn trouwens altijd mensen die wel goed met cijfers zijn en ik heb me daar altijd goed mee gered door met hen samen te werken. Maakte een collega voor mij een begroting, maakte ik voor haar een beleidsplan bijvoorbeeld. Bij een van mijn opdrachten, die de ultieme stuurder was op cijfers en medewerkers daar elke dag scores voor gaven (brrr), vielen mijn collega leidinggevenden uit voor een maand. Ik zou die maand de hele vestiging aansturen. Ik was benieuwd. Ik heb geen enkele poging gedaan om me ook maar met de cijfers bezig te houden. Elk verzoek daartoe sloeg ik in de wind. Na die maand waren de cijfers nog nooit zo gestegen en kreeg ik complimenten dat ik zo goed op de cijfers had gestuurd. Of ergens anders, waar ik ook geen cijfers heb gezien, konden we na een jaar als enige onderdeel van de organisatie uitbreiden en kwam de directeur me vragen wat mijn geheim was. Zij stond daar gelukkig voor open en was onder de indruk van hoe het anders kan. Ik vertelde haar hoe ik dat deed en ze wilde het eerst niet geloven.
Deze voorbeelden waren geen uitzondering. Bij elke organisatie waar ik werkte, ging het zo. Ik zal je vertellen wat ik deed. Het is geen hogere wiskunde.
Mens als winstmachine
Als er harmonie in je team(s) komt, en je aandacht besteedt aan je medewerkers, naar hen luistert en samen de knelpunten in je organisatie oplost, willen mensen heel graag hun werk doen. Ze komen met plezier naar hun werk. Ze zijn dan goed voor de klant en dat werkt weer door in je organisatie. Het gaat erom dat je de menselijke kant van leiderschap voorop stelt. In de zorgsector bijvoorbeeld werken mensen die voor hun vak hebben gekozen omdat ze van mensen houden. Ze houden doorgaans ook van hun werk en leggen daar hun ziel en zaligheid in. De constante aansturing op cijfers vervlakt de missie van een organisatie. Het maakt de klant (de mens) tot een product, een cijfer, een winstmachine. Medewerkers boeit het echt niet wat die cijfers zeggen, ook niet als je ze maandelijks in een overleg presenteert. Zij willen gewoon de klant helpen. Leiderschap betekent dat je kijkt wat er nodig is vanuit menselijk oogpunt. Soms is dat begrenzen, soms is dat een luisterend oor zijn en soms betekent het dat je knelpunten met elkaar oppakt.
Hoe gaat dat in jouw organisatie? Hoe comfortabel voel jij je met de aansturing op cijfers? Of heb je er ook een broertje dood aan en doe je het anders? Ik ben benieuwd naar jouw reactie. Deel deze in de comments.