Hebben we in de toekomst nog leidinggevenden of is elke organisatie zelfsturend of zelforganiserend en kunnen we de managers missen? Welke trends zien we momenteel in de wereld van leiderschap die mogelijk de toekomst vorm zullen geven? Steeds vaker kom ik leiders tegen die zich uit hun organisatie hebben gezet. Hun organisatie is zelfsturend geworden. Vaak in de vorm van een holocratische organisatiestructuur of iets dat daarop lijkt. Is dit de toekomst of is het een hype die ook wel weer over zal waaien?
Hebben we leiders nodig voor de toekomst?
Hoewel het nog steeds om uitzonderingen gaat, sprak ik afgelopen maanden twee managers die uit hun organisatie gestapt zijn nadat ze de medewerkers hebben geïnstrueerd hoe ze het zonder leidinggevenden kunnen stellen. Soms blijven ze dan als coach/adviseur op de achtergrond aanwezig, soms ook niet. Eerlijk gezegd geloof ik er niet zo in. Leidinggeven is namelijk een vak en de taken en kennis die ervoor nodig is, liggen vaak niet in de lijn van wat medewerkers interessant vinden. Kijk in de zorg. Daar willen mensen vooral inhoudelijk met hun vak, en met de cliënten werken. Al die administratie en neventaken moeten er dan gewoon bij gedaan worden. De taken komen bovenop wat er allemaal al gedaan moet worden. De reguliere zorgorganisaties die ik ken willen wel vaak richting zelforganisatie toe, vaak vanuit het oogpunt van bezuinigingen. De manager wordt dan een coach en na verloop van tijd heb je een verwaarloosde organisatie omdat er niemand meer oog heeft voor de collega's. Een falend systeem tot gevolg. Het kan natuurlijk wel. Buurtzorg is daar een goed voorbeeld van. Maar dat is ook een van de weinige uitzonderingen waar dit werkt. Het werkt omdat ze geen last hebben van een verouderde structuur en protocollen waar menig zorgorganisatie wél mee is besmet. Kortom: bouw iets nieuws en doe dat zonder de managers. Maar.... er is een beter alternatief:
Het alternatief: inspirerende leiders
Medewerkers maar ook leidinggevenden lopen aan tegen de oude systemen waarop hun organisatie functioneert. Of beter gezegd: niet meer functioneert. Het teveel aan protocollen, afspraken en voortdurende veranderingen zorgt voor een constante druk op het personeel. Gevolg is dat er steeds meer mensen uitvallen door ziekte en overbelasting. Medewerkers voelen zich steeds vaker 'gebruikt' door de organisatie. Zolang er een term Human Resources (HR) bestaat wordt er tegen medewerkers aangekeken als bron van het werk, mensen waar je gebruik van kunt maken om je organisatie goed te laten lopen. Ik pleit al jaren voor de term Human Potential (HP) als vervanging van dit woord. Ben je namelijk goed voor je personeel en wil je hen tot bloei laten komen, meer nog dan je investeert in je klanten, dan heb je een goede basis te pakken voor een organisatie van de toekomst. En je raad het al... daar heb je inspirerende leiders voor nodig. Mensen die aandacht en tijd kunnen geven aan hun medewerkers en hen helpen hun potentieel naar buiten te brengen. Ook zullen deze leidinggevenden in staat moeten zijn om de visie van de organisatie vol passie te delen en medewerkers daarin meenemen zodat het een gedragen geheel wordt. Zie het als rolmodellen die we nodig hebben voor de toekomst.
Wat vraagt dit van de leidinggevende en welke trends zijn er in leiderschap?
1. Meer aandacht voor empathisch leiderschap: In de toekomst zal empathie naar verwachting een belangrijker aspect van leiderschap worden. Leiders die in staat zijn om zich in te leven in de gevoelens en perspectieven van hun teamleden, zullen beter in staat zijn om hun team te motiveren en te leiden. 2. Technologie als hulpmiddel: Technologie zal steeds meer gebruikt worden om leiderschap te ondersteunen en te verbeteren. Bijvoorbeeld, leiders kunnen data-analyse tools gebruiken om beter inzicht te krijgen in de prestaties van hun team, en kunstmatige intelligentie (AI) kan helpen bij het nemen van complexe beslissingen. 3. Flexibele werkomgevingen: Met de opkomst van flexibele werkplekken en virtuele teams, zal leiderschap ook veranderen. Leiders zullen moeten leren hoe ze teams op afstand kunnen leiden en communiceren, en hoe ze kunnen zorgen voor een effectieve samenwerking en motivatie binnen virtuele teams. 4. Duurzaamheid en sociale verantwoordelijkheid: Leiderschap zal naar verwachting ook meer gericht zijn op duurzaamheid en sociale verantwoordelijkheid. Leiders zullen moeten nadenken over hoe hun organisaties kunnen bijdragen aan een duurzame toekomst en hoe ze kunnen zorgen voor een positieve impact op de samenleving. 5. Samenwerking: Tot slot zal samenwerking tussen leiders steeds belangrijker worden. Leiders zullen moeten leren hoe ze effectief kunnen samenwerken met andere leiders en organisaties om complexe uitdagingen aan te pakken en om te gaan met veranderende marktomstandigheden en technologische ontwikkelingen.
Samen met je medewerkers staan voor de visie en missie van je organisatie?
Wil je jouw organisatie ook future-proof maken? Neem dan deel aan de Basistraining Pionierend Leiderschap voor organisaties. Daarin ontdek je hoe je de omslag kunt maken die ik in dit artikel beschrijf én hoe je zorgt voor een krachtige basis als inspirerend leider.